แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ คืออะไร ? มีกี่แบบ เลือกแบบไหนดีให้เหมาะกับการใช้งาน

Content Writer / SolarEdge Thailand
04-09-2024

เมื่อกล่าวถึงแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ ถือเป็นอีกหนึ่งอุปกรณ์สำคัญที่ควรติดตั้งเพิ่มเติมในระบบโซล่าเซลล์ นอกจากแผงโซล่าและอินเวอร์เตอร์ ซึ่งมีหน้าที่ในการกักเก็บพลังงานไฟฟ้าที่ได้จากแสงอาทิตย์ เพื่อสำรองไฟไว้ในตอนกลางคืนหรือขณะที่โซล่าเซลล์ผลิตไม่พอไฟฟ้าที่ใช้ ช่วยลดค่าไฟในระยะยาวได้มากยิ่งขึ้น

แบตโซล่าเซลล์นั้นทำงานโดยเก็บพลังงานจากแผงโซล่าเซลล์ที่ผลิตได้ในตอนกลางวัน และนำไปใช้ในช่วงที่แสงไม่พอต่อความต้องการ หรือกรณีไฟดับ ซึ่งแบตเตอรี่เก็บไฟโซล่าเซลล์สามารถใช้ร่วมกับทั้งโซล่าเซลล์ออนกริด (On-Grid) และโซล่าเซลล์ออฟกริด (Off-Grid) ที่ติดตั้งในครัวเรือนหรือภาคธุรกิจ ทั้งนี้ ในการเลือกใช้แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ ควรทราบถึงประเภทของแบตเตอรี่เสียก่อน เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจและช่วยให้พิจารณาเลือกแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ที่เหมาะสมกับการใช้งาน

แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ (Solar Battery) คืออะไร ?

แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ คือ อุปกรณ์สำหรับใช้กักเก็บพลังงานไฟฟ้าที่ได้จากแสงอาทิตย์ ผ่านกระบวนการแปลงพลังงานจากแผงโซล่าเซลล์ โดยพลังงานไฟฟ้าที่กักเก็บไว้ในแบตเตอรี่จะถูกนำมาใช้ในช่วงที่โซล่าเซลล์ไม่สามารถผลิตไฟฟ้าได้เพียงพอ เช่น ช่วงเวลากลางคืน วันที่มีเมฆหนาหรือมีแสงแดดน้อย ซึ่งการใช้แบตเตอรี่โซล่าเซลล์จะช่วยให้ระบบพลังงานแสงอาทิตย์ทำงานได้อย่างต่อเนื่อง และเป็นระบบสำรองพลังงานที่ช่วยให้บ้านหรือธุรกิจมีไฟฟ้าใช้ในกรณีฉุกเฉิน

แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ มีกี่แบบ ให้ใช้งาน

หากถามว่า “แบตเตอรี่ที่ใช้กับโซล่าเซลล์ มีกี่แบบ” โดยปกติหากแบ่งตามเทคโนโลยีหรือสารประกอบที่ใช้ อาจสามารถแบ่งได้หลากหลายประเทภไม่รู้จบ ไม่ว่าจะเป็นแบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบแห้ง แบบน้ำ แบบตะกั่ว ทั้งนี้ เทคโนโลยีที่เป็นที่นิยมสำหรับนำมาใช้ร่วมกับระบบโซล่าเซลล์คือ แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ลิเธียมไอออน (Litium-Ion) เพราะสามารถจ่ายไฟได้เสถียร ชาร์จแบตเตอรี่ได้ค่อนข้างไว ปลอดภัย และมีอายุการใช้งานยาวนาน 

โดยหากแบ่งประเภทแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ตามการติดตั้ง สามารถแบ่งได้ 2 แบบ ดังนี้

1. แบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบ AC-Coupled

แบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบ AC-Coupled หรือ AC- Coupling เป็นแบตเตอรี่ที่เชื่อมต่อแผงโซล่าเซลล์ที่กักเก็บพลังงานหลังการแปลงไฟจากโซล่าแล้ว ซึ่งไฟฟ้าที่ผลิตจากแผงโซล่าเซลล์จะเป็นไฟ DC (Direct Current) หรือไฟกระแสตรง เมื่อไฟฟ้าวิ่งผ่านอินเวอร์เตอร์จะแปลงเป็น AC (Alternative Current) หรือไฟกระแสสลับ หากนำมาเก็บในแบตเตอรี่ AC-Couple (ที่รับไฟแบบ AC แต่เก็บไฟเป็น DC) ก็จะต้องแปลงกลับมาเป็น DC เพื่อเก็บ และแปลงเป็น AC อีกทีเพื่อนำไปใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน ซึ่งทำให้เกิดการสูญเสียพลังงานจากการแปลงไฟถึง 3 ครั้ง

2. แบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบ DC-Coupled

แบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบ DC-Coupled หรือ DC- Coupling เป็นแบตเตอรี่ที่อยู่ในวงจรเดียวกับไฟฟ้าที่ผลิตจากแผงโซล่าเซลล์โดยตรง สามารถกักเก็บไฟฟ้าในแบตเตอรี่ได้โดยไม่ต้องแปลงไฟ เมื่อต้องการนำไปใช้ก็แปลงไฟฟ้าเป็น AC เพียงครั้งเดียวเท่านั้น จึงส่งผลให้สูญเสียพลังงานน้อยกว่า เรียกได้ว่าเป็นแบตเตอรี่ Solar Cell nี่มีประสิทธิภาพมากที่สุด

เลือกแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ แบบไหนดี ?

อย่างที่กล่าวไปข้างต้น การเลือกแบตเตอรี่โซล่าเซลล์นั้นมีข้อพิจารณามากมาย เพื่อให้แน่ใจว่าจะเลือกแบตเตอรี่ที่เหมาะสมกับระบบโซล่าและการใช้งาน โดยมี 3 ปัจจัยสำคัญที่ควรคำนึงเอาไว้ ได้แก่

1. ความจุของแบตเก็บไฟโซล่าเซลล์

อันดับแรกควรพิจารณาขนาดแบตเตอรี่โซล่าเซลล์หรือ “ความจุ” (Capacity) หมายถึง ปริมาณพลังงานที่สามารถกักเก็บไว้ในแบตเตอรี่ และพร้อมคายประจุเพื่อนำไปใช้งาน โดยมีหน่วยเป็น kWh หรือ Wh ซึ่งความจุของแบตเตอรี่จะแตกต่างกันไปตามแต่รุ่นที่ผลิตออกมา โดยควรดูว่าแบตโซล่าเซลล์ที่เลือกนั้นกักเก็บไฟฟ้าได้เท่าไหร่ เช่น 5kWh,7 kWh หรือ 10kWh และเลือกแบตเตอรี่สามารถจ่ายพลังงานให้ได้ตลอดทั้งคืน

2. แรงดันของแบตเตอรี่ Solar Cell

แบตเตอรี่ต้องมีแรงดัน (Voltage) ที่เหมาะสมกับระบบโซล่าเซลล์ ทั้งนี้มีแบตเตอรี่ทั้งแบบแรงดันไฟฟ้าต่ำและแรงดันไฟฟ้าสูง โดยมีข้อแตกต่าง ดังนี้

  • แบตเตอรี่ไฟโซล่าเซลล์แรงดันต่ำ - เป็นประเภทที่ใช้งานอย่างแพร่หลายโดยเฉพาะในภาคครัวเรือน เพราะเป็นแบตที่ทำงานในช่วงแรงดัน 12V - 48V ซึ่งสามารถจ่ายไฟให้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าในครัวเรือน ชาร์จยานพาหนะไฟฟ้าขนาดเล็ก หรือชาร์จอุปกรณ์จ่ายไฟสำรอง เป็นต้น นอกจากนี้ แบตเตอรี่แรงดันไฟฟ้าต่ำจะมีความปลอดภัยในการติดตั้งและดูแลรักษาง่ายกว่า ทั้งนี้อาจต้องมีการปรับเปลี่ยนขนาดหรือประเภทของแบตเตอรี่ หากความต้องการพลังงานสูงขึ้น 
  • แบตเตอรี่ไฟโซล่าเซลล์แรงดันสูง - แบตเตอรี่ไฟฟ้าแรงสูงทำงานในช่วงแรงดัน 48V ขึ้นไป มีความหนาแน่นและประสิทธิภาพของพลังงานที่สูงกว่า มักใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต้องการพลังงานกำลังสูงและปริมาณมากในระยะยาว จึงพบได้ในยานพาหนะไฟฟ้า เครื่องจักรอุตสาหกรรม แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ขนาดใหญ่ อย่างไรก็ตาม ด้วยแรงดันไฟฟ้าที่สูงขึ้น ราคาแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ชนิดนี้ก็ย่อมสูงขึ้นตาม 

3. อายุการใช้งานของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์

อายุการใช้งานของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์นั้นมีอายุการใช้งานเฉลี่ยแตกต่างกันไปตามแต่ละประเภท โดยแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ลิเธียมไอออน (Litium-Ion) ที่นิยมใช้ในระบบโซล่าเซลล์นั้นมีอายุการใช้งานโดยเฉลี่ย 5 - 10 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา

การเลือกใช้แบตเตอรี่โซล่าเซลล์

การเลือกขนาดของแบตเตอรี่ โซล่าเซลล์ที่เหมาะสมกับบ้าน

ในการเลือกใช้แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ ควรเลือกแบตเตอรี่ที่มีขนาดสัมพันธ์กับขนาดและความต่อเนื่องที่จำเป็นของโหลดในบ้านที่ต้องใช้เมื่อไฟดับ ยกตัวอย่างเช่น บ้านมีโหลดที่ต้องใช้ 2.5kW ต่อเนื่อง 4 ชั่วโมงเมื่อไฟดับ ดังนั้น ควรติดตั้งแบตเตอรี่ขนาด 10 kWh ทั้งนี้ ต้องสังเกต C-rate หรือความเร็วสูงสุดในการปล่อยพลังงานจากแบตเตอรี่ว่าทันตามที่ต้องการใช้หรือไม่ อาทิ 1 C-rate จะปล่อยพลังงานทั้งก้อนได้ภายใน 1 ชั่วโมง หรือ 0.5 C-rate จะปล่อยพลังงานทั้งก้อนได้ภายใน 2 ชั่วโมง

โดยทั่วไป แบตเตอรี่ที่ใช้ร่วมกับระบบโซล่าเซลล์ส่วนมากจะเป็น 0.5 C-rate ซึ่งถ้าติดตั้งแบตเตอรี่ขนาด 10 kWh แล้วปล่อยพลังงานหมดภายใน 2 ชั่วโมง นั่นหมายความว่า แบตเตอรี่สามารถปล่อยพลังงานให้เพียงพอต่อโหลดขนาด 5 kW ได้

มั่นใจได้อย่างไรว่าแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ไม่เสี่ยงไฟไหม้

แบตเตอรี่ชนิดลิเธียมไอออนที่นิยมใช้ในระบบโซล่าเซลล์นับว่าเป็นประเภทแบตที่มีความปลอดภัยสูง โดยทั่วไป ความเสี่ยงในการเกิดไฟไหม้มักเกิดจากการจัดเก็บและใช้งานที่ไม่เหมาะสม หรือเกิดจากปัจจัยภายนอกอย่างไฟฟ้าลัดวงจรและนำไปสู่เหตุการณ์ไฟไหม้ โดยสาเหตุที่ทำให้แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนเกิดไฟไหม้ ได้แก่

  • โอเวอร์โหลด (Overload) - แบตเตอรี่มีการชาร์จประจุไฟฟ้ามากเกินกว่าที่รับไหว หากไม่มีระบบจัดการแบตเตอรี่หรือระบบป้องกันที่ดี อาจทำให้แบตเตอรี่ชำรุด หรืออาจเกิดไฟไหม้
  • การคายประจุลึก (Deep Discharge) - เกิดขึ้นเมื่อแบตเตอรี่ปล่อยประจุเกินกว่าค่าแรงดัน ซึ่งมักส่งผลให้แบตเตอรี่เสียหาย ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับระบบจัดการและป้องกันแบตเตอรี่อีกเช่นกัน
  • อุณหภูมิสูง (Extreme Temperature) - หากแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนต้องเจอกับอุณหภูมิสภาพแวดล้อมที่สูงเกินกว่าค่าที่กำหนดหรือเกิดจากการทำงานขัดข้องอาจส่งผลให้แบตเตอรี่สะสมความร้อน เมื่อระบบป้องกันทำงานได้ไม่ดีก็อาจลุกลามจนเกิดไฟไหม้ได้

เพื่อป้องกันความเสี่ยงเหล่านี้ ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์และอุปกรณ์โซล่าเซลล์ที่มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะแบตเตอรี่ที่ควรออกแบบมาให้มีระบบความปลอดภัยครอบคลุมอย่าง SolarEdge Home Battery ที่เป็นแบตเตอรี่ชนิดลิเธียมไอออนซึ่งผ่านการรับรองมาตรฐานความปลอดภัย UL9540A อีกทั้งยังสามารถควบคุมและดูสถานะการทำงานได้ง่ายๆ ผ่านแอป mySolarEdge

ติดตั้งแบตเตอรี่ Solar Cell ตรงไหนถึงจะปลอดภัย

โดยทั่วไป แบตเตอรี่โซล่าเซลล์สามารถติดตั้งได้ทั้งภายในและภายนอก ไม่ว่าจะเป็นบนพื้นหรือกับผนังบ้าน ขึ้นอยู่กับพื้นที่หรือบ้านหลังนั้นๆ ว่ามีลักษณะแบบไหน รวมถึงสเปคของแบตเตอรี่เองด้วย โดยมีข้อแนะนำดังนี้

  • กำลังการคายประจุอาจแตกต่างกันออกไปตามช่วงของอุณหภูมิในพื้นที่ โดยช่วงอุณหภูมิที่แบตเตอรี่ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพอยู่ระหว่าง -10℃ ถึง 50℃
  • เนื่องจากแบตเตอรี่มีการระบายความร้อนโดยธรรมชาติ จึงแนะนำให้ติดตั้งแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ไว้ในพื้นที่ที่ระบายอากาศได้ดี
  • ควรติดตั้งแบตเตอรี่ร่วมกับแสตนต์สำหรับวางบนพื้น หรือติดตั้งตัวยึดกับผนัง เพื่อยึดแบตเตอรี่ไว้กับที่ ไม่เอียงและไม่ล้ม

ทั้งนี้ เพื่อความปลอดภัยสูงสุดและการติดตั้งที่เหมาะสม ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญในการติดตั้ง รวมถึงควรดูแลรักษาแบตเตอรี่อย่างสม่ำเสมอ

แบตโซล่าเซลล์ มีอายุการใช้งานกี่ปี ?

หลายคนอาจจะเคยได้ยินว่า อายุการใช้งานขั้นต่ำของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ลิเธียม คือ การชาร์จ 500 ครั้ง ก่อนที่แบตเตอรี่จะสิ้นสุดอายุการใช้งาน แต่ในความเป็นจริง การชาร์จ 500 ครั้งนั้นไม่ได้หมายถึงจำนวนครั้งในการชาร์จ แต่หมายถึงรอบการชาร์จ (Cycle) นั่นเอง

รอบการชาร์จ (Cycle) หมายถึง กระบวนการชาร์จพลังงานของแบตเตอรี่จนเต็มจาก 0% ไปจนถึง 100% ซึ่งจะนับเป็นหนึ่งรอบ ยกตัวอย่างเช่น หากความจุของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ลิเธียมมีเหลือ 30% (ใช้งานไปแล้ว 70%) ถ้านำไปชาร์จไฟจนเต็ม 100% นั่นหมายถึง การชาร์จไฟบวกเพิ่มเข้าไปอีก 70% เพื่อให้ครบ 100% จึงนับเป็นวงรอบของการชาร์จได้ 0.7 Cycle หลังจากนั้น หากใช้แบตเตอรี่โซล่าเซลล์จนแบตเตอรี่เหลือ 80% (ถูกใช้งานไปเพียง 20%) และมาชาร์จไฟจนเต็ม 100% อีกครั้ง นั่นหมายถึง เราได้ทำการชาร์จไฟบวกเพิ่มเข้าไปอีกเพียง 20% หรือ 0.2 Cycle รวมเป็น 0.7 + 0.2 = 0.9 Cycle ดังนั้น ต้องชาร์จแบตเตอรี่อีก 10% หรือ 0.1 Cycle ถึงจะครบ 1 Cycle นั่นเอง

อย่างไรก็ตาม แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ลิเธียมไอออนมีอายุการใช้งานโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 300 - 500 รอบการชาร์จ ซึ่งหากแบตเตอรี่คุณภาพสูงก็จะสามารถคงความจุเดิมไว้ถึง 80% แม้จะจากชาร์จไปหลาย Cycle และยังทำงานได้ตามปกติแม้ใช้งานไปเป็นระยะเวลา 8 - 10 ปี ทั้งนี้ ประสิทธิภาพของแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนก็ขึ้นอยู่หลายปัจจัย เช่น สภาพอากาศที่ส่งผลต่อความร้อนของแบตเตอรี่และทำให้เสื่อมสภาพเร็วขึ้น แต่การดูแลรักษาที่ถูกต้องและสม่ำเสมอจะช่วยยืดอายุการใช้งานได้ยาวนานขึ้น

สรุป การเลือกใช้แบตเตอรี่โซล่าเซลล์นั้นมีหลายปัจจัยที่ควรพิจารณาอย่างรอบคอบ ไม่ว่าจะเป็นประเภทการติดตั้งแบตเตอรี่อย่างแบตเตอรี่แบบ DC-Coupled หรือแบบ AC-Coupled ความจุ แรงดัน อายุการใช้งาน รวมไปถึงปัจจัยความเสี่ยงและความปลอดภัยของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ ควรเลือกแบรนด์หรือผู้จัดจำหน่าย แบตเตอรี่และผลิตภัณฑ์โซล่าเซลล์ที่มีชื่อ น่าเชื่อถือ และมีประสิทธิภาพ

แบตเตอรี่โซล่าเซลล์ SolarEdge

SolarEdge Home Battery โซลูชันใหม่ของแบตเตอรี่เก็บไฟโซล่าเซลล์

ผลิตภัณฑ์ SolarEdge Home Battery ออกแบบมาเพื่อยกระดับแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ ทั้งในแง่ประสิทธิภาพ ความปลอดภัย และความสะดวกในการกักเก็บพลังงาน โดยมีจุดเด่นมากมาย ได้แก่

  • แบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบ DC-Coupled แปลงไฟฟ้าเพียง 1 ครั้ง นำพลังงานมาใช้ได้ถึง 94.5% 
  • สามารถรองรับ Oversizing (กำลังแผงรวมต่อขนาดอินเวอร์เตอร์) ได้สูงสุด 200% 
  • ออกแบบมาให้ทำงานร่วมกับ SolarEdge Home Hub Inverter มีทั้งเซตสำหรับ 1 เฟสและ 3 เฟสทำงานร่วมกับ Backup Interface เพื่อใช้ไฟจากแบตเตอรี่ขณะไฟดับได้อย่างไหลลื่น
  • ติดตั้งและตั้งค่าแบตเตอรี่ได้รวดเร็วแบบ Plug-and-Play
  • ได้รับมาตรฐาน UL9540A ซึ่งเป็นการทดสอบการป้องกันภัยจากอัคคีภัย
  • ปลอดภัยสูงสุด ด้วยเซนเซอร์ 9 จุดที่ดักจับอุณหภูมิความร้อนภายใน เพื่อตัดการทำงานป้องกันเกิดเหตุเพลิงไหม้
  • ทนทาน ติดตั้งได้ทั้งภายในและภายนอก
  • ควบคุมง่าย ผ่านแอปพลิเคชัน mySolarEdge ตั้งค่าให้เหมาะสมกับความต้องการการใช้ไฟได้อย่างดีเยี่ยม มีข้อมูลการชาร์จและใช้ไฟย้อนหลังเก็บค่าตั้งแต่เริ่มใช้งาน เพื่อให้ผู้ใช้ได้ประโยชน์สูงสุด
  • รับประกันยาวนานสูงสุด 10 ปี ไม่จำกัดรอบการชาร์จ

ติดต่อเรา 

กรอกแบบฟอร์ม คลิก

LINE Official: SolarEdge Thailand

ติดตามข่าวสารใหม่ๆ จาก SolarEdge

Facebook: SolarEdge Technologies Inc.

Instagram: @solaredgepv

X: @SolarEdgePV

LinkedIn: SolarEdge Technologies

บทความที่เกี่ยวข้อง